Bài chòi được xếp vào nghệ thuật dân ca và trò chơi dân gian, di sản Văn hóa phi vật thể cần được bảo tồn ở Quảng Trị. Đã đến với Hội An, Quảng Trị mà không một lần thử chơi bài chòi thì quả là đáng tiếc. Nếu bạn chưa biết cách chơi bài chòi như thế nào thì có thể tham khảo ngay sau đây!
Hướng dẫn cách chơi bài chòi xứ Quảng
1. Hướng dẫn cách chơi bài chòi xứ Quảng
Người hô bài chòi Hội An
Khi chơi bài chòi sẽ có anh Hiệu và chị Hiệu phụ trách hô bài chòi. Và khi chơi người chơi phải chú ý khi nghe tới hiệu lệnh của anh Hiêu, chị Hiệu. Dựa vào câu hát của anh Hiệu, chị Hiệu bạn phải ra đúng bài xuất hiện trong câu hát ấy nếu không sẽ bị tính là thua.
Đối tượng chơi bài chòi
Đối tượng chơi bài chòi có thể là người địa phương, du khách trong nước và quốc tế. Về cơ bản sẽ có hướng dẫn viên giới thiệu và giải thích cách chơi bài chòi như thê thế nào trước để mọi người không bị bỡ ngỡ.
Cách chơi bài chòi Hội An
Đối với trò chơi này, khi chơi người ta sẽ dựng một chiếc chòi ở chính giữa, còn được gọi là chòi cái. Xung quanh chòi cái là 10 chiếc chòi con. Chòi cái là nơi anh Hiệu, chị Hiệu đứng. Còn chòi con là nơi người chơi đứng. Tuy nhiên, tại phố cổ Hội An thường số chòi con được dựng không nhiều, chỉ 4 – 5 chiếc chòi.
Tham khảo: Chia sẻ cách chơi bài chòi chi tiết đơn giản nhất
Còn ở một số địa phương khác tại khu vực miền Trung thay vì dựng chòi họ sẽ trải chiếu, dựng cây nêu, treo ống bài và bày ghế để chơi.
Luật chơi bài chòi
Trò chơi bắt đầu bằng tiếng trống hội rộn ràng, sôi động cùng tiếng hô xướng của các anh Hiệu, chị Hiệu.
Kết thúc lời hát mở màn, anh Hiệu và chị HIệu sẽ bắt đầu chuyển sang hát giới thiệu tên của các con bài. Lúc này người chơi có thể lựa chọn cho mình 3 con bài và cầm chúng trên tay.
Anh Hiệu và chị Hiệu hô xướng khi chơi bài chòi
Sau đó anh Hiệu và chị Hiệu lại tiếp tục bước ra phía trước chòi rồi xóc ống thẻ lên và rút ra từng con bài một. Rút ra con nào thì sẽ hát câu hát có tên con bài đó. Nếu chòi nào có con bài được anh Hiệu, chị Hiệu xướng lên thì sẽ gõ 3 tiếng mõ, đồng thời hô “Có đây”. Mỗi lần như vậy người chơi sẽ nhận được 1 cây cờ đuôi nheo.
Trò chơi tiếp tục cho tới khi xuất hiện chòi nhận được 3 cây cờ đuôi nheo và hô “Tới” rồi gõ một hồi mõ dài. Tiếng mõ dài kết thúc cũng là lúc trống cán cùng trống tum ở chòi cái vang lên liên hồi báo hiệu trò chơi đã tìm được người thắng cuộc. Và người thắng cuộc sẽ nhận được một chiếc đèn lồng Hội An.
Đặc điểm của bộ bài đánh bài chòi
Ngoài quan tâm tới cách chơi bài chòi bạn cũng nên nắm được đặc điểm của bộ bài chòi như thế nào. Bộ bài chòi được coi như bộ Tam cúc cải tiến, có tổng cộng 33 lá, gồm: Thắng bí, lá liễu, nhứt nọc,… Các lá bài được vẽ trên giấy trước sau đó dán vào thẻ tre. Mỗi thẻ tre là 3 quân bài khác nhau.
Bộ bài chòi Hội An, xứ Quảng
Một bộ bài chơi bài chòi có tổng cộng 3 pho, gồm pho văn, pho sách và pho vạn. Mỗi một pho lại có 10 lá và 3 lá lẻ là lá tử cẳng đen, lá cửu điều đen, lá ông ầm đen. Kích thước của các con bài khá lớn để người chơi có thể nhìn rõ các hoa văn và tên bài.
2. Bài hát chòi Hội An
Trong bài chòi có 2 loại hình, gồm:
- Trò chơi bài chòi
- Hát bài chòi
Trong đó, hát bài chòi Hội An được chia là 4 làn điệu cơ bản, đó là: Cổ bản, hồ quảng, xàng xê và xuân nữ. Lời hát mang đậm dư vị của các làn điệu dân ca Nam Bộ kết hợp với lối nói và lối hát tuồng. Bên cạnh đó, những người hát chòi còn tạo nên các điệu lý câu hò rất bắt tai như hát Ru con, hò Khoan, vè Quảng và hò Chèo thuyền.
Trên đây là hướng dẫn cách chơi bài chòi Hội An. Nếu bạn có dịp tới Hội An, Quảng Nam thì đừng quên tham gia thử sức với trò chơi đầy thú vị, mang đậm nét đẹp văn hóa lâu đời này.